Nhận định đầu tiên của Thích Nhất Hạnh rằng "Mọi người thường nói về việc nhập niết bàn. Nhưng chúng ta đã ở đó rồi" thực sự là một câu nói đầy sức mạnh và ý nghĩa. Điều này cho thấy ông nhìn nhận cuộc sống và những trạng thái tâm linh không phải là mục tiêu chốn sống, mà là những trạng thái chúng ta có thể trải nghiệm ngay trong thực tại hàng ngày.
Trong Phật giáo, nhập niết bàn được hiểu là trạng thái thoát khỏi mọi đau khổ, phiền não và biến đổi trong cuộc sống. Đây được coi là mục tiêu cao nhất mà người theo Phật đi tìm. Nhập niết bàn là trạng thái tâm linh cao nhất, khi một người đạt đến sự giải thoát từ cơn đau khổ và xác thịt. Thích Nhất Hạnh không phủ nhận tầm quan trọng của trạng thái này, nhưng ông lưu ý rằng chúng ta đã ở đó rồi.
Khi thầy Nhất Hạnh nói "chúng ta đã ở đó rồi", ý hắn muốn nói đến không chỉ là việc chúng đã tồn tại trong tâm trạng nhập niết bàn, mà còn là chúng ta đã thành công trong việc nhận biết và chấp nhận hiện trạng đó. Điều này đội hỏi một sự chấp nhận sâu sắc về đau khổ và những thay đổi trong cuộc sống như là một phần không thể thiếu của trạng thái hoàn mỹ mà chúng ta đang cố gắng đạt tới. Chúng ta không phải chờ đợi ở một nơi xa xôi hoặc một thời điểm trong tương lai để trải nghiệm sự thỏa mãn và hạnh phúc. Thực tế, chúng ta có thể tìm thấy niềm vui và hạnh phc ngay tại hiện tại, trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Điều quan trọng là chúng ta cần phải tự chứng kiến và hiểu rõ về nỗi đau, sự khổ đau và thay đổi này. Chính qua việc trải nghiệm và thấu hiểu, chúng ta mới có thể trở thành một phần của niết bàn, nhận biết được rằng chúng ta đã "ở đó", và từ đó đạt được trạng thái giải thoát thật sự.
Thầy Nhất Hạnh không đơn thuần dạy về việc "chấp nhận" hay "yêu mến" đau khổ và biến đổi, mà còn khuyến khích chúng ta cần khám phá và thấ hiểu nguyên nhân gốc rễ của nó. Bởi sự thấu hiểu và chấp nhận này biết bao nhiêu là kiên nhẫn, biết bao nhiêu là lòng từ bi, và sự mặc tâm thông hiểu nguyên nhân gốc rễ của đau khổ mới có thể đạt được. Chỉ khi đủ kiên nhẫn và lòng dũng cảm để đối diện và đón nhận những khắc nghiệt nhất của cuộc sống, một con người mới có thể hoàn toàn "ở đó", tức là đạt tới trạng thái nhập niết bàn.
Vì vậy, thông điệp mà thầy Nhất Hạnh muốn truyền tải là mỗi chúng ta cần dừng lại và quan sát cuộc sống của mình. Chúng ta cần dừng lại để nhận ra rằng, dù chúng ta muốn hay không, cuộc sống không ngừng thay đổi và luôn luôn có những khó khăn, đau khổ. Điều này, ngược lại, không phải là một khía cạnh tiêu cực. Thậm chí, đôi khi, đó lại là điều kiện cần để chúng ta tiến gần hơn tới trạng thái nhập niết bàn - nơi có sự thanh thản, bình an và trọn vẹn nhất của con người. Qua quan điểm này, thầy Nhất Hạnh đã mở ra một con đường mới để hiểu và đối diện với cuộc sống, nhằm giúp mọi người nhận thức rõ rằng chúng ta không chỉ đang tìm kiếm niết bàn, mà thật ra, chúng ta đã ở trong niết bàn từ rất lâu.
