Một chiều Sài Gòn đầu mùa mưa, tôi chợt hụt hẫng với thông tin đăng tải trên nhiều tờ báo điện tử:  “Tác giả “Chuyện con mèo dạy hải âu bay” tử vong vì COVID-19”.

Ông có rất nhiều tựa sách được bạn đọc Việt Nam yêu thích: Lão già mê đọc truyện tình, Chuyện con mèo, con chuột và bạn thân của nó, Chuyện con ốc sên… Trong số đó, ấn tượng nhất có lẽ là Chuyện con mèo dạy hải âu bay.

Chuyện con mèo dạy hải âu bay được tái bản nhiều lần

Tôi từng nghĩ đó là chuyện dành cho thiếu nhi, sẽ chẳng mấy thú vị với người lớn. Cho đến khi tôi vô tình cầm tập sách và bị kích thích ngay từ lời đề dẫn ở phần bìa: "Chúng ta đã bảo vệ con từ khoảnh khắc con mổ vỡ lớp vỏ trứng ra đời. Chúng ta đã dành cho con sự chăm sóc mà không hề nghĩ tới việc biến con thành một con mèo. Chúng ta yêu con như yêu một con hải âu. Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn, và con đã giúp chúng ta làm được điều đó. Con là chim hải âu, và con phải sống cuộc đời của một con hải âu. Con phải bay”.

Từng trang sách của Luis Sepúlveda đưa người đọc đến bãi biển xanh ngắt với đàn hải âu chao liệng. Nơi đó, có chú mèo mun mập ú Zorba, nhân vật chính của câu chuyện. Zorba đã thực hiện lời hứa tưởng chừng không thể với cô hải âu Kengah khi cô sắp chết vì bị dính váng dầu loang do những kẻ xấu xa đổ ra biển: Lời hứa thứ nhất, không ăn quả trứng mà Kengah mới đẻ. Lời hứa thứ hai, ấp quả trứng cho đến khi chim non nở. Và cuối cùng là dạy cho hải âu con biết bay.

Mọi rắc rối bắt đầu ập đến với Zorba từ khi mang trên mình lời hứa danh dự. Người đọc vì thế cứ phải giở nhanh từng trang sách để xem Zorba làm cách nào thực hiện lời hứa của mình.

Bằng danh dự, sự tận tâm và nhất là tình yêu thương, Zorba đã cùng với những con mèo nhà, mèo hoang ở bến cảng Hamburg làm được điều tưởng chừng như không thể. Chú chim hải âu con sau bao sợ hãi cuối cùng cũng chập chững những sải cánh đầu tiên, bắt đầu cuộc đời của một con hải âu thật sự.

Câu chuyện là thông điệp đầy ý nghĩa về tình yêu thương, nhất là với văn hóa của người Việt, cha mẹ yêu thương con, muốn con trưởng thành, thành đạt theo mong muốn, ước vọng của họ.

"Thật dễ dàng để yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn”. Zorba đã yêu thương một con hải âu nhưng không hề muốn biến nó thành một con mèo. Bởi trong tình yêu, việc đầu tiên mỗi người cần làm là học cách chấp nhận sự khác biệt, trân trọng điều đó ở người khác.

Trọng lời hứa và tận tâm đến cùng là điều chú mèo Zorba đã khiến con người phải trăn trở nghĩ suy khi nhìn lại chính mình. Zorba không chỉ vượt qua chính bản thân mà còn dám phá vỡ mọi quy tắc, điều cấm kỵ của loài mèo để hoàn thành lời hứa của mình. 

Lòng quả cảm của Zorba cũng là một trong những chi tiết rất thú vị ở Chuyện con mèo dạy hải âu bay. Như Zorba, trong mỗi con người, ai cũng có ít nhất một nỗi sợ. Nhưng không phải ai cũng đủ can đảm để vượt qua nó. Zorba không biết bay, đó là điều đương nhiên, bởi nó là một con mèo. Khi tập bay cho hải âu con, trong lòng Zorba tràn ngập sợ hãi, một nỗi sợ không dành cho nó.